جنتر منتر دهلی و جیپور

جنتر منتر دهلی و جیپور

نام جنتر منتر که نام این رصد خانه است ریشه در زبان باستانی هند یا همان زبان سانسکریت دارد و از آنجایی که این سازه توسط مهاراجه های هندوی جیپور ساخته شده است انتخاب اسمی از زبان سانسکریت برای آن خیلی جای تعجب ندارد. مانتار یا همان منتر در زبان سانسکریت به معنای محاسبه و مشورت می شود و جنتر هم به معنای ابزار و ماشین آلات می شود. بنابراین معنای نام جنتر منتر می شود ابزار محاسبه که نامی مناسب برای یک رصدخانه بطلیموسی است.

مهاراجه جی سینگ دوم ستاره شناس بود و در قرن هیجدهم در پنج نقطه از هند مجموعه ابزار غول پیکری برای مطالعه اجرام آسمانی و تعیین زمان دقیق ساخت. یکی از این پنج نقطه دهلی است

سایر جنتر منتر از ساخته های در جیپور، ماتورا، اوجین و ورانسی است که بین سالهای ۱۷۲۴ تا ۱۷۳۵ ساخته شد .

جنتر مانند سامرات یانترا ، جی پراکاش ، رام یانترا و نیاتی چاکرا هستند. هر یک از آنها برای محاسبات مختلف نجومی استفاده می شود. هدف اصلی این رصدخانه تدوین جداول نجومی و پیش بینی زمان و حرکت خورشید ، ماه و سیارات بود.

اما در قلب تاریخی شهر جیپور یک سازه شگفت انگیز معماری نجومی است. در نزدیکی کاخ هوا محل و کاخ شهر جیپور واقع شده است. این سازه شگفت انگیز رصد خانه جنتر منتر جیپور نام دارد که در بین سال های ۱۷۲۶ تا ۱۷۳۴ به دستور مهاراجه هندی مهاراجا جی سینگ ساخته شده است. تمام اجزای این سازه همانند یک مقیاس یا ابزار نجومی عمل می کنند و از آنها برای محاسبه های نجومی بهره می بردند. علاوه بر کارکرد نجومی چرخش ها و بالا رفتن از پله هایی که به سمت آسمان می روند کارکرد معنای متفاوت به این سازه می دهد که فراتر از یک سازه ساده نجومی است. رصد خانه جنتر منتر یکی از جاذبه هایی است که برای دیدار از آن نیاز به راهنمای خبره گردشگری دارید. چون این سازه نوزده ابزار هندسی برای اندازه گیری زمان، پیش بینی کسوف و خسوف و گرفتن ردپای ستارگان در مدارهایشان، تعیین زوال سیاره ها و … دارد. که آشنایی با هر یک از آنها نیاز به توضیحات علمی راهنما متخصص علم نجوم دارد.

بزرگترین ساعت سنگی جهان در این مجموعه رصد خانه جنتر منتر جیپور واقع شده است. این رصد خانه به عنوان یکی از میراث های جهانی یونسکو در سال ۲۰۱۰ میلادی ثبت شده است . این مجموعه نمونه بی نظیری است از ترکیب معماری علمی مدرن با مدد گرفتن از باورهای مذهبی است. ویژگی که در سایر سازه هایی که معاصر با این بنا همانند هوا محل دیده می شود. در ساخت این بناها از سنگ های محلی و مرمر استفاده شده است. و این بناها بر اساس نجوم بطلیموسی ساخته شده اند که مجموعه بسیار منحصر به فردی در نوع خود است. بنای رصد خانه جنتر منتر در قرن ۱۹ میلادی آسیب بسیاری دید. بعدها با مدد آرتور گارت ستاره شناس داوطلب کار بازسازی آن انجام پذیرفت که اثر فعلی حاصل این امر است.