پل های که بالای دریای لوگر اعمار شده است :

پل های که بالای دریای لوگر اعمار شده است :

مقدمه :
لوگر در حقيقت دره اي باز و فراخي است با دشتهاي نسبتا وسيع كه در بستر آن درياي لوگر جريان دارد. درياي لوگر از ارتفاعات جنوبي ولايت لوگر و از ارتفاعات ميدان وردك سرچشمه گرفته و دردره ي لوگر با شيب ملايم به سمت شمال جريان مي يابد و در نهايت به درياي كابل مي رسد.

دریای لوگر از دامنه گردن مسجد « دایمیرداد » سرچشمه گرفته بعد از آن رخ به شمال نموده ، سواحل خود را در خوات آبیاری می کند . پس از آن در بین فلات پست شیخ آباد به جلگه شیخ آباد داخل شده ووارد وادی ولایت لوگر مسیر خویش را دنبال مینماید و بعد از آبیاری اطراف و نواحی خود ؛ در ولسوالی برکی برک دریای چرخ با این دریا پیوست گردیده و با آب فراوان مناطق وسیع پل علم و کلنگار و محمد آغه و سفید سنگ را آبیاری مینماید و از آن پس وارد ولایت کابل شده ، از بنی حصار کابل ، و شیوکی را آب داده به جلگه بین بتخاک و کابل از پل بگرامی به شمال درمنطقه شینه به دریای کابل وصل میشود.

وادی لوگر که که بالای 64 کیلومتر طول و 19 کیلومتر عرض دارد از برکت این دریا و حقابه ها و نهرهای کشیده از آن ؛ سرسبز و شاداب بوده و باعث باروری و زراعت گردیده است .

دریای لوگردر مسیر خویش تا رسیدن به دریای کابل پل های متعددی را بالای خود همراه دارد. اکثر این پل ها بیشتر از صد تا دوصد سال عمر دارد و برخی از انها تازه بازسازی شده و یا جدیدا" اعمار شده است . دراین مختصر تنها به معرفی و نام پل های بسنده مینمایم که در ولایت لوگر وجود دارد . پل های بالای این دریا درولایت کابل و میدان وردگ وجود دارد در مباحث بعدی دنبال مینمایم .

1 - پل سفید سنگ :
این پل در نزدیکی کابل بالای رودخانه لوگر اعمار شده است . تصویر از آن را جان برک انگلیسی هنگام تجاوز دوم انگلیس بالای افغانستان در اختیار ما قرار میدهد . این پل بعد از آنکه فردریک رابرتس در سال 1879 م از طریق لوگر وارد کابل شد تا انتقام خون کیوناری سفیر انگلیس که دراثر قیام سپاهیان افغان به اتش کشیده شده بود؛ بگیرد . این پل به یکی از پل های استحکامی بود تا راه عبور و مرور عساکر و وسایط انگلیس ها را آسان بسازد.

2 - پل علم :
این پل یکی از قدیمترین پل های ولایت لوگر بوده که تا امروز چندین مرتبه ویران و دوباره باز سازی شده است . این یگانه پل بود که کابل - غزنی و کابل - گردیز را به هم وصل مینمود .
پل علم امروز به صورت اساسی اعمار گردید، که با ارتفاع 10 متر و طول 27 متر و عرض 7 متر با مصرف پنج ملیون افغانی در مدت یکسال بالای دریای لوگر تکمیل گردید و قلعه نصیر و 20 روستای دیگر را با مرکز پل علم ارتباط داد.
در حالیکه پل قدیمه در جنوب غرب حصارک بالای دریای لوگر اعمار شده بود پل علم بین 69 درجه و دو دقیقه طول البلد شرقی و 33 درجه 59 دقیقه و 24 ثانیه عرض البلد شمالی قرار دارد. ( 1)

3 - پل جویک :
درروستای جویک به مصرف 70 ملیون دالر [؟] پل دیگر افتتاح گردید .
انجنیر ظفر احمدزی میگوید ساخت و اعمار هفت پل دیگر زیر کار است و به زودی به بهره برداری گرفته میشود .( 2)
اما نمیتوان تصور کرد که برای ساختمان یک پل 70 ملیون دالر به مصرف رسیده باشد ؛ شاید منظور مصارف هفت یا هشت دیگر که بعدا" اعمار میگردد منظور نظر انجنیر ظفر احمدزی بوده باشد .
ضمنا" سخنگوی وزارت احیا و انکشاف دهات کشور می گوید که آنان در ولایت لوگر همچنان کار ساخت قیر ریزی پل باغ سلطان و پل قندهاری در ولسوالی محمد آغه را نیز آغاز کرده اند.( 3)

4 - پل جوگی :
این پل در ولسوالی برکی برک قریه زقوم خیل را با برکی راجان ، چهل تن، چلوزایی و سجاوند وصل مینماید . سالها قبل در جوار این پل یک باب دوکان وجود داشت که ضروریات باشندگان روستای دو طرف را بصورت عاجل مرفوع مینمود.
همچنان پل های متعددی دیگر بالای دریای لوگر کشیده شده است پل راجان
پل ده شیخ ، پل قندهاری ، پل ده نو ، پل جوی کلان ، پل متانغ یا متانی ، پل باغ سلطان ، پل غازی برکی برک .
ضمنا" پل ده مغلان که روستای ده مغلان را با کتب خیل و دوشنبه وصل میکند (4) و از مرکز پل علم تا تنگی واغجان ؛ پل های کجی ، پل ناصرا و پل پورک را میتوان نام برد .(5)
در پهلوی آن در ولایت کابل پل سنگ نوشته، پل شیوکی، پل بگرامی و پل شینه میباشد .

نوت : هموطنان عزیز آنچه که در این نوشته کمبود و اشتباه دیده میشود لطفا در تزیید و اصلاح آن بنویسید ضمنا" تقاضا برده میشود همچنان درمورد قلعه ها و قریه ها و جوی ها و آسیاب ها معلومات خویش را ضمیمه نماید .

زیرنویسها :
1 - قاموس جغرافیایی افغانستان ، ج اول، کابل، 1335 هـ ش ، ص 343 .
2 - خبرگزاری پژواک ، مارچ 2009 م .
3 - سایت بخدی 16 قوس 1395 .
4 - از پیام فریدون جان صدیقی استفاده شده است .
5 - از پیام رحیم الله جان افغان گرفته شده است .