راه ها و شوارع ولایت لوگر

ساخت وبلاگ

راه ها و شوارع ولایت لوگر

مقدمه :
ولایت لوگر با موجودیت استراتیژیک خویش نه تنها دروازه جنوبی کابل را تشکیل میدهد بلکه شاهراه فتوحات از گذشته های دور بوده است به خصوص دوره کوشانی و غزنوی و غوری و از آن پس بابری ها یا گورگانیان . ارتفاعات و کوتل ها لوگر را به ولایات مختلف پیوند میدهد چنانچه بلندی های جنوب و جنوب شرق چون خروار در لوگر، زرمت در پکتیا، موسهی در ولایت کابل و ارتفاعات شمال غربی؛ لوگر رابا چهاردهی کابل وبه طرف غرب با میدان وردک اتصال می بخشد.
امروز لوگر بین ولایات مختلف چون غزنی، پاکتیا، کابل، میدان و وردک و ننگرهار ؛ کلید اساسی داخل شدن این شهر ها است . همچنان این شهر مذهبی - بودایی و هندویی بوده است که کابل شاهان و هندوشاهان معابد خویش را برپا نموده بودند . از سفید سنگ تا عینک و سجاوند و خروار و برکی برک و پادخواب ها مراکز پرستش ادیان هندویی و بودایی وجود دارد . بنابران برای رسیدن به این معابد شوارع و راههای مختلف اعمار و کشیده شده است . که امروز راههای مواصلاتی را تشکیل میدهد.
راههای نظامی و جنگی در هنگام سفربری ها و سوقیات غزنویان و غوریان به صوب هند از لوگر میگذشت . محمود غزنوی این راهها را چندین نوبت با اسپان خویش طی نموده و شهاب الدین غوری پا به پای محمود غزنوی؛ راه او را به طرف هند تعقیب نموده است .
بابر و فرزندان و نواده های او همچنان راههای مرتبط به لوگر را طی طریق مینمودند بنابران تا امروز همان راه ها مورد استفاده مردم و دولت ها قرار گرفته است .
با وجودیکه امروز اکثریت این راهها تخریب شده و این تخریب در زمان اشغال افغانستان توسط اتحاد شوروری و نبرد با قوای نظامی شوروی سابق و قوت های مشترک افغان - شوروی ؛ بیشتر از هر زمانی دیگر بوده است . در آن دوران همه خانه ها و قلعه ها ویران و یا سوختانده شده بود . فقط چند خانه و قلعه در ولسوالی محمد آغه ؛ که متعلق به حامیان دولت که بعد از هفت ثور قدرت گرفته بود ؛ سالم باقی مانده بود . سایر قلعه ها در دوبندی، کلنگار و برکی برک و بخش های از زرغون شهر و سرخاب به خصوص منازل و باغ های که در امتداد شاهره کابل گردیز قرار داشت همه بمباردمان و سوختانده شد. شدت این تخریبات در کلنگار و برکی برک بیشتر از سایر مناطق بود.
جاده ها اسفلت خود را از دست داده و حتی ریگ و جغله آن هم از بین رفته بود . جاده های خاکی به طور فزاینده تخریب شده بود و حرکت موتر های باربری و ثقیل و تانک های زرهی نظامیان؛ بسیاری از پل ها را ویران نموده بود . جاده های محلی در دشت بابوس بین میرال و سولک ، دشت و راه قدیمه بین زرغون شهرو خوشی و چرخ و التمورخطرناک بوده و اکثرا" زندگی مردم محل را به کام مرگ فرو برده است .
در زمان اشغال افغانستان توسط شوروی سرک ها نا مطمین بوده و خطراتی را همراه داشت . فقط دراین جاده ها زنان و مردان سالخورده و اطفال؛ با حیوانات و یا پای پیاده و یا به سواری لاری ها و سرویس ها میتوانستند مسافرت نمایند در حالیکه برای مردان پایین از 60 سال وجوانان خطراتی را درقبال داشت.
بعد از اشغال افغانستان توسط امریکا و هم پیمانانش سرک و جاده عمومی بین کابل و گردیز و کابل الی تنگی وردک دوباره احیآ و بازسازی و اسفلت شده است . دلیل آن این بود که نظامیان اشغالگر به آسانی و بدون ترس از جا سازی ماین به روستا ها دسترسی پیدا کنند . دراین احیآ و باز سازی اراضی زیادی از طرف دولت و یا قوای اشغالگر؛ بدون خواست مردم ؛ جبرا" غصب و بالای آن سرک کشیده شده است .
با وجودیکه امروز نظامیان خارجی این ولایت را ترک نموده اند ؛ دیده شود ؛ تا چه حدود مردم لوگر برای نگهداری آن کوشش مینمایند . بنابران دراین جا سرک های قدیمه را در ولسوالی ها تعقیب نموده و با شما یکجا این راه ها را همگام میشویم .

1 - راه های ولسوالی ازره یا ازره :
- سرک و جاده عمومی این ولسوالی از « خیره تیگا » راهِ که به سرحد جاجی می انجامد. قسمت اول این سرک از « خیره تیگا» تا « پینزو کاتس » به طول 18 کیلومتر، و بخش دوم این سرک از « پینزو کاتس» تا آزرو 24 کیلومتر میباشد .
این راه ها غیر اسلفت بوده و در اکثر حصص آن توسط سیلاب ها ویران و یا با خاک و سنگ مسدود شده است به خصوص بین « پینزو کاتس» و آزرو .
- سرک دیگر از « پینزو کاتس» آغاز و مستقیم تا کوتل « مله کند» میرسد . ( 32 کیلومتر از « پینزو کاتس» و 800 تا 1000 متر تا ارتفاعات کوتل ) و از طریق « سنگ باران» راه به آزرو میرسد . راه بین سنگ باران و ازرو و سنگ باران و « ببر» حدود 81 کیلومتر میشود این راه ویران شده و به ترمیم جدی ضرورت دارد.
- راه سوم از سنگ باران آغار و در پایین یا زیر نهر تا ده کیلومتر ادامه دارد و مستقیم از کوتل « لکاری » گذشته به مرکز ولسوالی جاجی ولایت پکتیا میرسد ( 40 کیلومتر) . این راه با اضافه 40 کیلومتر دیگر به « گاویی» سرحد ایالت پشتونخوا وصل میگردد . این راه همچنان به بازسازی و ترمیم ضرورت دارد. (1 )

2 - راه و شوارع ولسوالی برکی برک :
سرک عمومی بین پل علم و ده مغلان و برکی برک و از آنجا سرک ها به پادخواب و از طریق ده شیخ به طرف برکی راجان و ادامه آن تا چرخ و خروار میرسد . سرک دیگر به طرف غرب ادامه یافته از قریه زقوم خیل گذشته و قبل از اینکه به روستای مهمند برسد یک سرک به طرف چپ کشیده شده تا پل جوگی و از آن جا به چلوزایی و چهلتن و سجاوند میرسد. در حالیکه ادامه سرک برکی برک به طرف روستای مهمند و ابراهیم خیل تا تنگی وردگ و سرک عمومی کابل - قندهار و سید آباد ادامه پیدا میکند.
یگانه سرک مستقیم از ولسوالی برکی برک تا سرحد ایالت پشتونخوا از طریق دشت « بیدک» به « دوبندی» و بالاخره به سرحد می انجامد.
مجاهدین راه جدیدی دیگر را از کلنگار از طریق دشت به شولک به شمال غرب برکی برک ساختند تا از حملات دولتی در پل علم و برکی برک در امان باشند . این سرک به طرف جنوب ادامه داشته و تا سید آباد ولایت وردک میرسید. 8 کیلومتر سرک به طرف تنگی وردک به راه اصلی در روستای « دلکوش» در ابراهیم خیل اتصال پیدا میکرد.
از آنجا تا برکی برک 12 کیلومتر . سه کیلومتر از برکی برک تا پل « ده شیخ » و از آنجا تا برکی راجان و چرخ 27 کیلومتر راه است .با وجودیکه حالا این راه ها بازسازی شده است اما در گذشته نه چندان دور این سرک به کلی تخریب و با فرورفتگی های همراه بود .
کیفیت سرک بین شولک و برکی برک بسیار تمیز و زیبا است . فرورفتگی ها مسطح شده قابل استفاده بهتر است . موسسه داکار برای اولین بار به تاریخ اول نومبر 1989 م سرک و پل بین برکی راجان و چرخ را ترمیم و بازسازی نموده و سروی ترمیم سرک بین دلکوش و پل جوگی را به پایان رسانده بود. ( 2)

3 - سرک و راه های ولسوالی چرخ :
سرک عمومی این ولسوالی از « بینی سارا» آغاز و تا جنوب غرب به طرف چرخ و امتداد آن تا غزنی ادامه دارد . اوسط طول سرک از « بینی سارا» تا چرخ سه کیلومتر و تا بازار چرخ حدود پنج کیلومتر و از بازار چرخ تا سرحد غزنی به 35 کیلومتر میرسد. این سرک خامه یا خاکی است و به طرق مختلف از آن استفاده میشود . در زمان موجودیت مجاهدین در لوگر؛ این سرک توسط موسسه داکار ترمیم و بازسازی شده بود. (3 )

4 - سرک و شوارع ولسوالی خوشی و دوبندی :
فاصله خوشی از طریق سرک عمومی تا ایالت پشتونخوا 151 کیلومتر است .
- راه و سرک عمومی از « لته کوره » ولسوالی خوشی اغار و به طرف غرب تا کوتل شینکی که در 19 کیلومتری مرز ایالت پشتونخوا میرسد . و از آنجا مستقیم در دشت قبل از آنکه به مرکز خوشی برسد ادامه پیدا میکند .
این سرک در مجموع 19 کیلومتر طول دارد که تا به وادی دوبندی میرسد . و 13 کیلومتر تا دشت دوبندی فاصله دارد . این سرک در طول سال مورد استفاده مردم عوام و ترافیک تجارتی است . اما برای ده سال به خاطر ترمیم و وضعیت اقلیم نامساعد ؛ مسدود بود . در حالیکه 9 کیلومتر این سرک بین بازار دو بندی و روستای شینکی قابل ترمیم و مرمت است؛ مسدود بود .
- سرک از دوبندی تا خوشی از ماین پاکسازی شده و چندین جای و منطقه هنوز ماین ها وجود دارد که با سنگ نشانی شده است . ( 4)

5 - راه ها و شوارع کلنگار و پل علم :
- سرکِ اولِ که از علی ملنگ مرز ولسوالی محمد آغه و پل علم آغاز شده به طرف غرب ادامه داشته و با راه سولک همراه و دورترین راه این ولایت است .
سرک هفت کیلومتری تا پل پورک ارتباط این روستا را با بقیه ولایت لوگر مرتبط می نماید . ادامه این سرک به فاصله دو کیلومتر و عبور از سرک کابل - گردیز به سولک میرسد . طول این سرک 37 کیلومتر است . مجاهدین این سرک را در زمان مقاومت ساخته و کشیده بودند.. سرک متذکره تا سال 1989 م از کیفیت پایین برخوردار بود و ضرورت بود تا مسطح و زهکشی شده و پل و پلچک های آن به درستی اعمار شود.
- سرک دومی از پل علم آغاز شده و به برکی برک اتصال یافته و از آنجا از طریق تنگی وردگ به سرک کابل - قندهار وصل میشود. این سرک از گذشته دور توسط دولت کشیده شده بود و تا سال 1989 م و از آن پس بنابر ترافیک سنگین و موتر های بابری به کلی ویران و تخریب شده بود. و به مرمت و ترمیم جدی ضرورت داشت که این نقیضه بعد از اشغال افغانستان توسط ایالات متحده امریکا و حامیان اش مرفوع و سرک اسفلت شده ؛ جای آنرا گرفت . چنانچه قبلا" در مورد حرف زدیم تا زمانیکه مجاهدین حاکمیت افغانستان را به دست گرفتند تنها زنان و اطفال و پیرمردان از آن استفاده مینمودند.
- سرک سومی از پل علم آغاز و به طرف جنوب غرب به ولسوالی چرخ میرسد.این سرک همچنان توسط دولت کشیده شده بود و تا سال 1989 م وضعیت بسیار بدی داشت .و پل ده شیخ ویران گردیده بود که پل ارتباط بین دو ولسوالی برکی برک و چرخ بود.
- موسسه داکار نسبت عدم امنیت نتوانست تا سروی سرک کابل - گردیز را انجام بدهد . با وجود آن این سرک نسبتا" بهتر از سرک های محلی دیگر بود . ( 5)

6 - راه های ولسوالی محمد آغه :
این ولسوالی به فاصله 25 کیلومتری ولایت کابل موقعیت دارد. برخی وسیعی این ولسوالی در زمان نبرد های مقاومت تحت اداره و کنترول مجاهدین قرار داشت. بنابران باغ ها و منازل و قلعه های دو طرف سرک عمومی که توسط دولت ها ساخته و کشیده شده ؛ سوخته و بمباردمان گردیده بود .
- ولسوالی محمد آغه در مسیر راه کابل - گردیز ؛ 40 کیلومتر از کابل و 97 کیلومتر از گردیز فاصله دارد. این سرک یگانه سرک اسفلت شده دراین ولایت بود . راه دیگر از محمد آغه تا « گاویی » ایالت پشتونخوا 179 کیلومتر از طریق ولسوالی خوشی و آزرو و جاجی ولایت پکتیا فاصله دارد .
- سرک دیگر خامه یا خاکی یا غیر اسفلت به طول 19 کیلومتر از « کاریزو» واقع ولسوالی خوشی تا مرکز ولسوالی محمد آغه ادامه دارد . سرک 12 کیلومتر به جنوب محمدآغه تا پل علم ادامه دارد . این سرک دارای کیفیت بهتر است اما در قسمت « ده نو» قابل ترمیم بود . این سرک بسیار مزدحم و یا شلوغ است و هر نو موتر از آن استفاده مینمایند.
- سرک دیگر به طرف مس عینک کشیده شده است که در زمان مقاومت ؛ امنیت آن « توسط پوسته دولتی در کوتل « بینی شیرافگان » گرفته شده بود . این سرک معمولا" مورد استفاده دولت بود .
- سرک دیگر از مرکز ولسوالی محمد آغه تا سرخاب به طول شش کیلومتر طول دارد . اکثرا" از این سرک مجاهدین و کسانیکه از کابل رو به فرار گذاشته بودند، استفاده میکردند.
- از مرکز ولسوالی محمد آغه به سمت شمال سرک چهار کیلومتر تا « سم دلدل» فاصله دارد . (6 )
- سرک حدود 10 کیلومتر از جاده عمومی کابل - گردیز تا زرغون شهر ( مسجد علی خیل قریه ملک ها ) ولسوالی محمد آغه وجود دارد .
- سرک دیگر از پل قندهاری تا روستای سرخاب به طول 17 کیلومتر مورد استفاده اهالی آنجا است .

در پایان :
مطالبِ را که فوقا" به آن اشاره شد؛ بخشی از راههای است، که فعلا" مردم ما بیشترین استفاده را از آن می نمایند . در حالیکه دهها کیلومتر راه های محلی وجود دارد که قریه ها و روستا را به هم اتصال می بخشد . قابل یادآوری است که در طول چهار دهه جنگ و نبرد ؛ راه ها و شوارع زیادی ایجاد و کشیده شده است که از دید نظامیان دولت و طیارات دشمن ؛ پنهان بوده و دهها هزار انسان را در هنگام فرار به منزل مؤقت یا پناهگاه رسانده است . از این راه اکثرا" شبانه استفاده میگردید.تا خطراتی آن کمتر باشد.
همچنان مردم لوگر در پهلوی شغل زراعت به مالداری هم دلچسپی دارند و یا به عباره دیگر زراعت بدون مالداری ناممکن است . بنا" دههای راه « بز رو» یا « شتر و مرکب رو » نیز وجود دارد . که برخی اعظم این راه را کوچی ها مورد استفاده خویش قرار میدهند.
در پایان ناگزیر نوشت که امروز سرک های ولایت لوگر که توسط تیم امریکایی ها اسفلت شده بود در اثر کیفیت پایین قیر و اسفلت، عدم توجه به اوضاع اقلیم ولایت لوگر، بی توجهی مردم و مسؤولین و ماین گذاری در کنار جاده ها ، تخریب و یا در حال تخریب است . امیدواریم مردم ولایت لوگر ؛ این دلسوزی را داشته ، تا برای نگهداری سرک و جاده ها ولایت خویش ؛ مسؤولیت پذیر باشند.
جا دارد هموطنان ما در بهبود و غنای این مطلب ، یادداشت های خویش را بیافزایند که از کدام راه ها اطلاع دارند و یا به کدام راه ها دسترسی داشته اند.نام و محل آنرا اضافه نموده ، تا همه وطنداران ما از آنها اطلاع حاصل نمایند.

زیر نویس ها :
1 - راپور سازمان ملل متحد ، ولایت لوگر، اول دسامبر 1989 ، ص 8 .
2 - راپورسازمان ملل متحد ، ایضا"، ص 11 .
3 - راپور سازمان ملل متحد ، ایضا"، ص 15 .
4 - راپور سازمان ملل متحد، ایضا"، ص 19 .
5 - راپور سازمان ملل متحد، ایضا"، ص 23 .
6 - راپور سازمان ملل متحد، ایضا"، ص 27 - 28 .

+ نوشته شده توسط شاه محمود محمود در جمعه پانزدهم اردیبهشت ۱۳۹۶ و ساعت 11:53 |
افغانستان فردا...
ما را در سایت افغانستان فردا دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : bafghanistanefardab بازدید : 321 تاريخ : چهارشنبه 10 خرداد 1396 ساعت: 19:44